دیپین DePIN چیست و با بهترین پروژه‌های دیپین آشنا شوید

دیپین: گامی نوین در دنیای بلاک چین و زیرساخت‌های فیزیکی

تصور کنید دنیایی که در آن قدرت محاسباتی، ذخیره‌سازی داده‌ها و اتصالات اینترنتی به طور غیرمتمرکز و در دسترس همگان قرار دارد. دنیایی که در آن هر فرد می‌تواند به سادگی منابع فیزیکی مورد نیاز خود را از طریق یک شبکه امن و شفاف به اشتراک بگذارد و از آن کسب درآمد کند. این دنیایی است که دیپین (DePIN) به دنبال تحقق آن است.

دیپین مخفف عبارت Decentralized Physical Infrastructure Network به معنای شبکه زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز است. این شبکه با استفاده از فناوری بلاک چین، زیرساختی را برای اشتراک‌گذاری و مدیریت منابع فیزیکی مانند فضای ذخیره‌سازی، قدرت محاسباتی و اتصالات اینترنتی فراهم می‌کند.

در این مقاله از تیم حسن زاده فایننس، به بررسی مفهوم DePIN و نحوه عملکرد آن می‌پردازیم. همچنین، بهترین پروژه‌های DePIN در 2024 را معرفی می‌کنیم و به بررسی مزایا و چالش‌های این فناوری نوظهور می‌پردازیم.

DePIN چیست؟

DePIN مخفف شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز است که بلاک چین را با زیرساخت‌های فیزیکی ترکیب می‌کند تا امنیت، مقیاس‌پذیری و کارایی را افزایش دهد. این ابتکار نشان‌دهنده تغییر به سمت یک زیرساخت دیجیتالی قوی و غیرمتمرکز است که سخت‌افزار را برای بهبود انعطاف‌پذیری شبکه و ترویج رویکرد جامعه‌محور غیرمتمرکز می‌کند.

مفهوم دیپین در سایت phemex به این صورت تعریف شده است:

DePIN stands for Decentralized Physical Infrastructure Networks, blending blockchain with physical infrastructure to enhance security, scalability, and efficiency.

https://phemex.com/blogs/top-depin-projects-2024.

پروژه‌های DePIN از ماهیت باز و قابل اعتماد بلاک چین برای ارائه راه‌حل‌های زیرساختی نوآورانه و دموکراتیک استفاده می‌کنند و مدل‌های متمرکز سنتی را به چالش می‌کشند. از آنجایی که فناوری DePIN، یک فناوری جدید بوده و پتانسیل رشد بالایی دارد، زیر نظر داشتن ارزهای دیجیتال پیشرو در حوزه DePIN حیاتی است، زیرا آن‌ها از این موج جدید توسعه زیرساخت در دنیای دیجیتال ما پشتیبانی می‌کنند و می‌توانند پتانسیل جهش قیمتی را داشته باشند.

DePIN چگونه کار می‌کند؟

DePIN مخفف Decentralized Physical Infrastructure Network با پر کردن شکاف بین دارایی‌های زیرساخت فیزیکی و فناوری بلاک چین، به دنبال افزایش کارایی و ارتقای مدیریت زیرساخت‌ها در ابعاد مختلف است. این ادغام بر سه مؤلفه متکی است: زیرساخت فیزیکی، میان‌افزار و سیستم بلاک چین که در مجموع یک شبکه منسجم را ایجاد می‌کنند.

زیرساخت فیزیکی: قلب DePIN را دارایی‌های فیزیکی تشکیل می‌دهند که طیف وسیعی از تجهیزات، از حسگرها و روترهای شبکه گرفته تا منابع انرژی تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی را شامل می‌شوند. این دارایی‌ها معمولاً تحت نظارت نهادهای خصوصی (و گاه مالکیت آن‌ها) هستند. در ابتکار DePIN، این نهادها با ارائه دارایی‌های خود به شبکه، مشارکت منابع محاسباتی استخراج‌کنندگان را در یک بلاک چین اثبات کار (PoW) نشان می‌دهند. ادغام منابع فیزیکی، بستر لازم برای اکوسیستم DePIN را فراهم می‌کند.

میان‌افزار: میان‌افزار به عنوان یک حلقه حیاتی، ارتباط بین اجزای زیرساخت فیزیکی و بلاک چین را تسهیل می‌کند. مشابه یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز که داده‌های خارجی را به پلتفرم‌های بلاک چین منتقل می‌کند، میان‌افزار اطلاعات را از امکانات خصوصی جمع‌آوری و به شبکه DePIN ارسال می‌کند.

سیستم بلاک چین: بلاک چین هسته اکوسیستم DePIN را تشکیل می‌دهد و به عنوان ناظر و دفتر معاملات برای تراکنش‌های بین ارائه‌دهندگان و کاربران عمل می‌کند. داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط میان‌افزار به بلاک چین وارد می‌شود و بر اساس آن، تقاضا بین ارائه‌دهندگان مختلف توزیع شده و پاداش‌ها با توجه به سطح فعالیت آن‌ها محاسبه و پرداخت می‌شود. برای کاربران، بلاک چین هماهنگی لازم برای دریافت منابع و مدل‌های قیمت‌گذاری را جهت مدیریت کارآمد هزینه‌های خدمات فراهم می‌کند.

مزایای شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN)

شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN) مزایای متعددی را نسبت به زیرساخت‌های سنتی ارائه می‌دهند که منجر به کارایی بیشتر، شفافیت بالاتر و مشارکت گسترده‌تر می‌شود. در ادامه به مهم‌ترین مزایا DePIN اشاره می‌کنیم:

قابلیت ارتقای افقی (Horizontal Scalability): یکی از مزایای برجسته شبکه‌های DePIN، قابلیت ارتقای افقی آن‌هاست. این ویژگی به معنای امکان افزایش منابع متناسب با تقاضا بدون نیاز به ارتقای ظرفیت تک تک منابع موجود است؛ به عبارت دیگر، شبکه‌های DePIN می‌توانند به طور انعطاف‌پذیری با افزایش یا کاهش نیاز به منابع، خود را وفق دهند.

مدیریت این قابلیت ارتقا به طور کارآمد توسط بلاک چین انجام می‌شود. بلاک چین با نظارت بر توزیع منابع، به شبکه‌های DePIN اجازه می‌دهد تا در صورت نیاز، منابع بلااستفاده را فعال کرده و به سرعت با تغییرات تقاضا سازگار شوند. این امر پویایی و انعطاف‌پذیری قابل توجهی را به شبکه‌های DePIN می‌بخشد و امکان مقیاس‌گذاری بالقوه نامحدود را فراهم می‌کند.

کنترل جامعه‌ای – تمرکززدایی (Community Control – Decentralization): شبکه‌های DePIN مشابه با رویکرد امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، کنترل زیرساخت‌ها را از شرکت‌های سنتی به جامعه‌ای از افراد منتقل می‌کنند. این افراد با اختصاص منابع خود به توسعه و نگهداری این شبکه‌ها، در اداره آن‌ها مشارکت می‌کنند.

در این مدل، قدرت به طور مساوی بین تمام مشارکت‌کنندگان توزیع می‌شود، مشابه با نحوه توزیع قدرت بین ماینرها در بلاک چین‌های اثبات کار (PoW). این امر به نوبه خود، به سطح بالایی از تمرکززدایی در شبکه‌های DePIN منجر می‌شود.

مزایای تمرکززدایی در شبکه‌های DePIN عبارت‌اند از:

افزایش شفافیت: تمام تراکنش‌ها و فعالیت‌ها در بلاک چین ثبت می‌شوند و برای همه قابل مشاهده هستند.

کاهش خطر سوء استفاده: با وجود تعداد زیادی از مشارکت‌کنندگان، هیچ فرد یا گروهی نمی‌تواند کنترل کاملی بر شبکه داشته باشد.

افزایش انعطاف‌پذیری: شبکه‌های DePIN در برابر سانسور و حملات سایبری مقاوم‌تر هستند.

افزایش کارایی: با حذف واسطه‌ها، هزینه‌ها و ناکارآمدی‌ها کاهش می‌یابد.

در مجموع، تمرکززدایی یکی از ویژگی‌های کلیدی شبکه‌های DePIN است که مزایای متعددی را برای کاربران و مشارکت‌کنندگان به ارمغان می‌آورد.

قیمت‌گذاری منصفانه (Fair Pricing): شبکه‌های DePIN رویکردی نوآورانه در قیمت‌گذاری ارائه می‌کنند که با سیستم‌های سنتی متفاوت است. این رویکرد به طور خاص به دو مؤلفه کلیدی توجه می‌کند:

1. هزینه‌های عملیاتی ارائه‌دهندگان خصوصی: در مدل DePIN، ارائه‌دهندگان خصوصی نقش کلیدی در ارائه منابع زیرساختی ایفا می‌کنند. قیمت‌گذاری منصفانه باید به طور کامل هزینه‌های عملیاتی این ارائه‌دهندگان، مانند هزینه‌های برق، تعمیر و نگهداری و تجهیزات را در نظر بگیرد.
2. پویایی‌های شبکه: علاوه بر هزینه‌های عملیاتی، قیمت‌گذاری DePIN باید سایر پویایی‌های شبکه، مانند تقاضا برای منابع، ترافیک شبکه و نوسانات بازار را نیز در نظر بگیرد.

عدم وابستگی DePIN به زیرساخت‌های پرهزینه، مزیت قابل توجهی در قیمت‌گذاری به ارمغان می‌آورد. در این مدل، نیازی به پرداخت هزینه‌های اضافی برای پلتفرم‌های واسطه وجود ندارد. این امر به طور مستقیم به نفع کاربران است، زیرا قیمت نهایی خدمات DePIN را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.

هدف از استراتژی قیمت‌گذاری منصفانه DePIN، جلوگیری از افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها است که غالباً در مدل‌های متمرکز سنتی مشاهده می‌شود. این رویکرد تضمین می‌کند که قیمت‌ها همواره منصفانه و منعکس‌کننده هزینه‌های واقعی ارائه خدمات باشند.

بهره‌برداری مقرون به صرفه (Cost-efficient Operation): یکی از مزایای مهم در شبکه‌های DePIN، مقرون به صرفه بودن آن‌ها در مقایسه با زیرساخت‌های سنتی است. راه‌اندازی و نگهداری این شبکه‌ها با هزینه‌های بسیار اندکی همراه است. این امر به دلیل عدم نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین در تجهیزات و زیرساخت‌های فیزیکی است.

کارایی بالای DePIN به ارائه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا خدمات خود را در چندین شبکه ارائه دهند و از این طریق، به طیف وسیع‌تری از کاربران دسترسی پیدا کنند. همچنین، با حذف واسطه‌ها و هزینه‌های اضافی، قیمت نهایی خدمات برای کاربران به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.

در نتیجه، DePIN به عنوان یک اکوسیستم مقرون به صرفه ظهور می‌کند که خدمات باکیفیت و قابل اعتمادی را با قیمت‌های پایین‌تر در اختیار کاربران قرار می‌دهد. این امر می‌تواند به افزایش تقاضا برای استفاده از این شبکه‌ها و گسترش کاربردهای آن‌ها در زمینه‌های مختلف منجر شود و به نفع کاربران و ارائه‌دهندگان خواهد بود.

دسترسی بدون نیاز به مجوز (Permissionless): یکی از مزایای کلیدی DePIN، ماهیت بدون نیاز به مجوز آن است. این چارچوب باز و در دسترس، به هر فرد علاقه‌مندی اجازه می‌دهد تا منابع خود را به اشتراک گذاشته و یا از خدمات موجود استفاده کند. این امر، موانعی مانند مذاکره در مورد قیمت یا فرآیندهای تأیید کاربر را از بین می‌برد و ورود به شبکه را برای ارائه‌دهندگان و کاربران تسهیل می‌کند؛ به عبارت دیگر، DePIN مشابه صرافی‌های غیرمتمرکز یا خدمات مالی غیرمتمرکز عمل می‌کند و به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به مجوز و به سادگی، به خدمات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند.

ایجاد انگیزه (Incentivization): شبکه‌های DePIN برای تشویق مشارکت فعالانه هر دو ارائه‌دهنده و کاربر طراحی شده‌اند. ارائه‌دهندگان، بسته به مدل عملیاتی شبکه، می‌توانند از طریق روش‌های مختلف مانند اجاره منابع، استخراج ارز دیجیتال، یا ارائه خدمات به کاربران، به صورت غیرفعال یا فعال درآمد کسب کنند. کاربران نیز با استفاده از خدمات DePIN مانند ذخیره‌سازی داده، اشتراک‌گذاری پهنای باند، یا مشارکت در برنامه‌های اشتراک‌گذاری منابع، می‌توانند به سود برسند.

برای اینکه بهترین نتیجه گیری را داشته باشید کانال سیگنال اسپات و فیوچرز میتوانید داشته باشید و با آموزش ارز دیجیتال در تهران و مشهد و …. به صورت حضوری میتوانید بهترین نتیجه را بگیرید.

بهترین پروژه های DePIN در سال 2024

حوزه نوظهور شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN) شاهد ظهور پنج پروژه پیشگام است که هر کدام با ادغام فناوری‌های غیرمتمرکز در کاربردهای زیرساختی، تأثیر چشمگیری بر دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال خواهند گذاشت. در ادامه نگاهی گذرا به این ابتکارات پیشرو خواهیم انداخت:

پروژه فایل کوین Filecoin

Filecoin با استفاده از سیستم فایل بین سیاره‌ای (IPFS)، راه‌حلی غیرمتمرکز برای ذخیره‌سازی داده ارائه می‌کند. در این شبکه، ارائه‌دهندگان فضای ذخیره‌سازی (نودها) در ازای اختصاص فضای دیسک خود، ارز دیجیتال FIL به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند. این رویکرد، بازاری را ایجاد می‌کند که کاربران می‌توانند فضای مورد نیاز خود را از ارائه‌دهندگان مختلف خریداری کنند، البته این ارائه‌دهندگان باید استانداردهای کیفی خاصی را رعایت نمایند.

ارز دیجیتال FIL بر اساس الگوریتم اثبات فضای ذخیره‌سازی و زمان (proof-of-spacetime) عمل می‌کند. بدین معنی که ارائه‌دهندگان با اختصاص فضای دیسک خود، FIL دریافت می‌کنند و میزان پاداش دریافتی آن‌ها نیز با گذشت زمان افزایش می‌یابد. این الگوریتم انگیزه‌ای برای ارائه‌دهندگان جهت مشارکت بلندمدت در شبکه ایجاد می‌کند.

GhostDrive نمونه‌ای از یک پلتفرم کاربردی در این اکوسیستم است. این پلتفرم خدماتی مانند رمزنگاری داده‌ها، تبدیل فایل‌ها و موارد دیگر را ارائه می‌دهد و هزینه استفاده از آن به میزان قابل توجهی کمتر از خدمات ذخیره‌سازی سنتی مانند Google Drive است. GhostDrive به خوبی کارآمدی و مقرون‌به‌صرفگی شبکه‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز را به نمایش می‌گذارد.

اگر هنوز با جم کوین ها آشناییت ندارید مقاله جم کوین چیست حسن زاده فایننس را بخوانید.

منبع مقاله

https://phemex.com/blogs/top-depin-projects-2024