انواع صورت های مالی در بورس
امروزه در بازار سرمایه یکی از مهم ترین بخش ها که تنها با یک بررسی چند دقیقه آینده چندساله شرکت را به همراه کلیه اطلاعات ریز و درشت در مورد میزان دارایی، بدهی و آینده شرکت به ما می‌دهد صورت های مالی است با ما همراه باشید در بررسی جامع انواع صورت های مالی در بورس.
صورت مالی چیست؟
سهم های موردقبول واقع شده در سازمان بورس بر طبق قانون، مکلف هستند هر سه ماه یک مرتبه گزارشات کاملی از اعمال مالی و انواع صورت های مالی شرکت خود ارائه دهند. این گزارشات در دوره های 6 ماه یک مرتبه از طریق یک یک حسابرس قانونی رسیدگی می‌شود. صورت های مالی سهم که بخشی از تحلیل بنیادی کاربردی بورس محسوب می‌شود، در اصل این صورت های مالی دارنده 6 گزارش متفاوت زیر است:
- صورت سود و زیان
- صورت سود و زیان جامع
- صورت وضعیت مالی
- صورت تغییرات در حقوق مالکانه
- صورت گردش وجوه نقد
علاوه بر این 5 گزارش اصلی، در هنگامی که حسابرس، صورت‌های مالی شرکت را بررسی می‌کند، گزارشات رسیدگی های حسابرس هم به همراه صورت های مالی انتشار داده می‌شود.
هدف از انتشار صورت مالی چیست؟
انتشار دادن صورت های مالی توسط سهام بورسی نشان دهنده کلیه اطلاعات مالی آن است. صورت مالی در عمل گزارشات مالی دسته بندی شده‌ای است که سهام بورسی در دست کلیه سرمایه گذاران و مردم قرار می‌دهد که با این گزارشات بتوانند توان عملکردی سهام را بررسی کنند.
صورت مالی شرکت ها در کجا منتشر می‌شود؟
کلیه سهم هایی که در بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار مورد قبول واقع‌شده‌اند و شرکت های زیرمجموعه بازار سرمایه، گزارشات صورت های مالی خود را در پلتفرم کدال به آدرس www.codal.ir منتشر می‌کنند.
ارائه صورت های مالی در چه زمانی است؟
برای جواب دهی به این پرسش در اول امر باید بدانید که هر سهم یک زمان مخصوص به جهت سال مالی برای خود در نظر می‌گیرد. این زمان مخصوص (که به آن سال مالی شرکت می‌گوییم) وقتی است که سهم ها کلیه امور مالی خود را اصطلاحاً پایان می‌دهند. این یعنی سهمی که زمان مخصوص سال مالی اش فرضاً 20 مهر هر سال است، عملکرد خود را از تاریخ 20 مهر 1398 تا تاریخ 20 مهر 1399 به طور جامع بررسی و گزارشات کاملی ارائه می‌کند و از تاریخ 21 مهر 1399 وارد دوره مالی بعدی می‌شود و مقدار درآمد، هزینه ها و… از این زمان مخصوص به بعد در صورت های مالی سال بعد بیان می‌شود. سال مالی بیشتر سهام بازار سرمایه در ایران، روز پایانی هرسال است.
قبل تر بیان کردیم که سهم ها هر سه ماه یک مرتبه مکلف هستند صورت های مالی خود را در سایت کدال انتشار دهند. این یعنی هر شرکت هر دوره چهار صورت مالی دارد که به همین جهت: صورت مالی سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه و دوازده ماهه (سالیانه) است. از میان این چهار صورت مالی، صورت های مالی شش و دوازده ماهه حتماً به دست یک حسابرس بررسی می‌شوند.
در سایت کدال در روبروی صورت های مالی که بررسی شده اند بیان شده است: “حسابرسی شده” و برای صورت های مالی که بررسی نشده اند بیان شده است: “حسابرسی نشده”.
همچنین سهم هایی که در فرابورس ایران موردقبول واقع‌شده‌اند، اجباری ندارند که صورت های مالی خود را هر سه ماه یک مرتبه انتشار دهند و این سهم ها می‌توانند صورت های مالی خود را هر شش ماه یک مرتبه انتشار دهند. درمجموع مطالب بیان شده انتشار دادن صورت مالی یک بار در سال برای هر شرکت الزامی است.
روش تصویب و تائید صورت های مالی
سهم ها تکلیف دارند هر یک سال نهایتاً چهار ماه پس از سال مالی خود، انواع صورت های مالی را در مجمع عمومی عادی سالیانه در بورس رسیدگی کنند. این بدین معناست که اگر سال مالی یک سهم اسفند هر سال باشد، آن سهام حداکثر تا تیر ماه سال بعد زمان دارد تا این مجمع عمومی عادی را با حضور بیشتر از نصف سرمایه گذاران تشکیل دهد. یکی از تکالیف این مجمع، رسیدگی و تصویب صورت های مالی سالیانه سهم است. همچنین در این دوره مجمع سهم تصمیم می‌گیرد که از میزان سودی که در شرکت به ازای هر سهم در سال گذشته تولید است، چه مقدار بین سرمایه گذاران تقسیم شود. می‌دانیم که به درآمدی که شرکت به ازای هر سهم تولید نموده EPS و به میزان درآمدی که از این EPS تولیدشده بین سرمایه گذاران پخش می‌شود، DPS می‌گویند.
صورت مالی ترکیبی (تلفیق شده) چیست؟
سهم های بزرگی که در بازار سرمایه پذیرفته‌شده‌اند، عرفا هر سهم چندین شرکت زیرمجموعه دارند. همان‌طور که بیان کردیم که این سهام اصلی و کلیه زیرمجموعه های آن مکلف هستند صورت های مالی خود را انتشار دهند. معمولاً شرکت اصلی، فعالیت خود و همه زیرمجموعه هایش را در یک سری گزارشات جامع جمع می‌کند که به آن صورت مالی تلفیقی می‌گوییم. برای نمونه در حالتی که در سایت کدال صورت های مالی شرکت فولاد (با اسم فولاد) را مورد جست و جو قرار دهید، یکی از گزارشاتی که سایت به شما نشان می‌دهد گزارش صورت های مالی تلفیقی است. در این گزارشات، عملیات مالی شرکت فولاد در کنار تمامی زیرمجموعه هایش قابل بررسی است. صورت های مالی کارخانه های زیرمجموعه یک سهم بزرگ تر، با اسم شرکت اصلی منتشر می‌شود.
گزارش تفسیری چیست؟
هیئت مدیره هر سهم هرسال مکلف است که در یک سری گزارشات، فعالیت های سال گذشته سهم را به طور کامل و با کلیه جزئیات انتشار دهد. به طور کلی می‌توانیم سهم های بورسی را بر طبق حوزه فعالیتی به سه گروه تقسیم کنیم. این سه گروه شامل موارد زیر هستند:
سهم های تولیدی
این شرکت ها یک یا چند محصول تولید می‌کنند. مثلاً: شرکت سایپا که خودرو تولید می‌کند یا سهم فولاد مبارکه که انواع ورق فولادی می‌سازد.
سهم های خدماتی
این شرکت دسته ای از خدمات را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. مثل شرکت های بیمه که خدمات بیمه به مشتریان ارائه می‌دهند یا شرکت های تأمین سرمایه که فعالیتشان در بحث تهیه سرمایه موردنیاز شرکت ها است.
سهم های سرمایه گذاری: این سهم ها سرمایه خود را وارد سهم های دیگر می‌کنند و از طریق افزایش قیمت سهام و سود تقسیمی سالیانه آن شرکت کسب درآمد می‌کنند و یا قصد دارند شرکت را مدیریت کنند (مثل هلدینگ ها). برای نمونه شرکت سرمایه گذاری سایپا (وساپا) یا شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی (شستا).
در گزارشات تفسیری، مجمع شرکت ها توضیح می‌دهند که شرکت چه مقدار محصولات تولید کرده است (اگر سهم خدماتی یا سرمایه گذاری است چه میزان خدمات ارائه داده یا دارایی خود را چگونه سرمایه گذاری کرده است). اضافه بر این میزان مواد اولیه و محصولاتی که در املاک شرکت موجود است، مقدار مواد اولیه ای که شرکت در طول این زمان خریداری کرده است و گزارشات مربوط به طرح های توسعه ای شرکت در این گزارش وجود دارد.
معمولاً سهم ها با انتشار دادن هر صورت مالی، گزارش تفسیری خود را همچنین به روز رسانی می‌کنند و در کنار گزارشات مالی در پیوست اطلاعیه ها، به همراه صورت مالی منتشر می‌کنند. خلاصه‌شده این گزارشات در صورت مالی و در پنج صفحه خلاصه می‌شود که می‌توان از آن برای بررسی میزان و ارزش فروش، میزان و ارزش خرید مواد اولیه، گزارشات خلاصه شده طرح های توسعه ای و… استفاده کرد.
این گزارشات در پنج برگه قابل مشاهده است که هر بخش آن را به ترتیب بررسی می‌کنیم:
بخش 1:
در این بخش، شرکت گزارش عملیات و مقدار محصول تولیدی و مقدار فروش و مبلغ فروش خود را به دو قسمت فروش داخلی و فروش صادراتی تفکیک می‌کند و به اطلاع می‌رساند. علاوه بر این بهای تمام شده محصولات خود را نیز گزارش می‌کند.
بخش 2:
در این بخش میزان مواد و کالای داخل املاک شرکت و میزان و هزینه خرید مواد اولیه بررسی می‌شود.
بخش 3:
در این بخش وضعیت کارمندان شرکت، میزان حقوق و هزینه ثابت و استهلاک و… و بدهی های شرکت گزارش شده است.
بخش 4:
در این بخش، پروژه های آینده شرکت و وضعیت شرکتهای زیر مجموعه شرکت لیست می‌شود.
بخش 5:
در این بخش باقی مخارج و دارایی های شرکت و میزان وام هایی که شرکت از موسسات مالی گرفته و میزان بدهی شرکت به آن‌ها را بررسی می‌کنند.
خلاصه گزارش تفسیری برای سهم های مربوطه به حوزه سرمایه گذاری متفاوت است. برای این سهم ها، گزارش دارایی هایی که شرکت خریداری کرده در حوزه “لیست ریز معاملات سهام– تحصیل شده” و دارایی هایی که شرکت در این دوره معامله کرده و فروخته است در حوزه “لیست ریز معاملات سهام– واگذار شده” لیست می‌شود. دارایی بورسی و غیر بورسی شرکت هم به صورت جدا از هم و هم به تفکیک صنعت رسیدگی می‌شود.
صورت مالی اصلاح شده چیست؟
محتمل است برای شما اتفاق بیوفتد وقتی که در جست و جوی صورت مالی یک شرکت هستید، با کلمه “اصلاح شده” در کنار صورت مالی شرکت مواجه شوید. اصلاح شدن صورت مالی به این علت اتفاق می‌افتد که شرکت یک دارایی یا بدهی خود را در یک بخش گزارشات به طور نادرست لیست کرده است.
کاربردهای صورت مالی چیست؟
منتشر کردن گزارش صورت های مالی اعلام کننده این است که سهم دارای شفافیت اطلاعاتی است. گزارشات صورت های مالی شرکت به شما بیان می‌کند که فعالیت سهم شما چگونه بوده است و سهم چه مقدار بدهی، دارایی، تولید، فروش، حقوق اعضا و کارگران و… دارد. رسیدگی صورت های مالی بحث اصلی در تحلیل بنیادی یک سهم است. ما با بکار بردن از صورت های مالی یک شرکت و محاسبه رسید های مالی، می‌توانیم مطلع شویم که سهم درگذشته سود سازی مطلوبی داشته و در مسیر صعود است یا خیر.
بررسی صورت های مالی برای چه افراد دارای فایده هست؟
کسانی که دارای طلب از شرکت هستند، با تحلیل این گزارش ها می‌توانند روند شرکت در بازپرداخت طلب هایشان را رسیدگی کنند. وام دهندگان به سهام هم می‌توانند سود سازی و خطر عدم پرداخت قسط ها را بررسی کنند. سرمایه گذاران و معامله گران بورس هم با بررسی این گزارش ها می‌توانند روند کلی سهم و مسیر آینده آن را رسیدگی کنند. در انتها هیئت مدیره شرکت سهامی هم با بررسی گزارشات صورت های مالی می‌تواند پروژه های آینده شرکت را قوی تر پیش ببرند. علاوه بر این برای آشنایی با مناطق قوت و کمبود سهم، میزان سود یازی و خطر و همچنین آگاهی از نتایج تصمیماتش تحلیل صورت های مالی برای هیئت مدیره شرکت مفید است.
جمع‌بندی
در این متن با تعریف انواع صورت های مالی در بورس به‌طور کامل آشنا شدیم. بررسی گزارشات صورت های مالی سهم ها حوزه مهم تحلیل بنیادی سهام است. رسیدگی صورت مالی همان گونه که بیان شد، برای سرمایه گذاران، سهام داران، دارندگان طلب مالی و تمامی اشخاص مربوطه من‌جمله سهامداران بسیار مهم است.
با آکادمی حسن زاده همراه باشید تا به روزترین اطلاعات را در مورد بازار بورس در اختیار شما بگذاریم.
سؤالات متداول
1. گزارش مالی تفسیری در چند صفحه است؟ و به چه صورت منتشر می‌شود؟
در پنج برگه و در انتهای گزارشات صورت های مالی منتشر می‌شود
2. علت نوشتن اصلاح شده در روبروی گزارشات مالی چیست؟
علت این امر تصحیح گزارشات پیشین به دلیل اشتباه های کوچک پیش‌آمده است
3. تصویب و تائید گزارش مالی توسط کیست؟ و چه مدت زمان دارد؟
این گزارشات توسط هیئت مدیره و مجمع عمومی تصویب و مدت زمان انتشار ان 4 ماه پس از پایان سال مالی است.
